प्रेरक कथा (जीवनको मूल्य)

एक व्यक्तिले भगवान बुद्धसँग सोधे, ‘जीवनको मूल्य के हो ?’

बुद्धले तत्काल जवाफ दिएनन् । बरु एउटा काम लगाए । उनले ति व्यक्तिको हातमा एउटा ढुंगा थमाइदिए र भने, ‘जाउँ, यस ढुंगाको मूल्य पत्ता लगाएर आउँ । तर, ध्यान राख यसलाई बेच्न पाउने छैनौं ।’

ति व्यक्ति ढुंगा बोकेर हिँड्यो । उनी सुन्तला वेचिरहेका पसलेकहाँ पुगेर सोधे, ‘यसको मूल्य कति होला ?’

सुन्तला बेचिरहेका व्यक्तिले त्यो चम्किलो ढुंगा हेरे । अनि जवाफ फर्काए, ‘१२ वटा सुन्तला दिन्छु, यो ढुंगा मलाई दिनुहोस् ।’

त्यहाँ भन्दा अगाडि एक पसले आलु बेचिरहेका थिए । ति व्यक्ति आलु व्यापारीकहाँ पुगे । चम्किलो ढुंगा हेर्दै आलु व्यापारीले भने, ‘एक बोरा आलु लानुहोस्, यो ढुंगा म राख्छु ।’

उनले ढुंगाको वास्तविक मूल्य कति हो भनेर भेउ पाएनन् । उनी अगाडि बढे । त्यहाँ सुन बेच्ने पसल थियो । सुन व्यापारीसँग पनि उनले ढुंगा देखाउँदै त्यसको मूल्य बुझ्न चाहे । सुन व्यापारीले भने, ‘म सुन दिन्छु, तपाईंले मलाई यो ढुंगा दिनुहोस् ।’

उनी अर्को पसलमा पुगें, त्यो पनि ज्वेलरी पसल थियो । ज्वेलरी पसलेले ढुंगालाई निकैबेर ठिम्याए । सुमसुम्याए । र, ढुंगाका लागि जतिपनि मूल्य चुकाउन तयार भएको वताए । ‘यति अनमोल चिज कहाँ फेला पार्नुभयो, मलाई दिनुहोस्’ उनले जिद्दी गरे ।

ति व्यक्ति रनभुल्लमा परे । उनले ढुंगाको वास्तविक मोल कति हो भनेर थाहा पाउनै सकेनन् । उनी आजित भएर बुद्धकहाँ फर्किए । तब बुद्धले भने, ‘तिमीले मलाई जुन प्रश्न सोधेका थियौं, त्यसको जवाफ पाइसक्यौं । जीवनको मूल्य त्यही कुराले निर्धारण गर्छ कि, त्यो कसको हातमा छ ?’

बुद्धले अरु प्रष्ट पार्दै भने, ‘यो चम्किलो ढुंगाको मूल्य एक सुन्तला पसलेका लागि १२ वटा सुन्तला बराबर भयो । सब्जी पसलेका लागि एक बोरा आलु बराबर भयो । सुनारका लागि एक तोला सुन बराबर भयो । र, हीरा व्यापारीका लागि यो अनमोल भयो ।’